Η καταγωγή των Χριστουγεννιάτικων εθίμων-{Εικόνες}

Τα Χριστούγεννα δεν θα ήταν το ίδια χωρίς τα κάλαντα, τις χριστουγεννιάτικες κάρτες και –φυσικά – τα κουλουράκια, αλλά ξέρετε από πού προέρχονται αυτές οι παραδόσεις;

Πώς ο Άγιος Βασίλης συσχετίστηκε με τη γέννηση του Ιησού και πώς βγήκε η ιστορία για το φιλί κάτω απ’ το γκι;
Σε αυτό το αφιέρωμα θα ανακαλύψετε την…

προέλευση όλων των αγαπημένων χριστουγεννιάτικων εθίμων.

Παίρνοντας το σχήμα τους από το μπαστούνι ενός βοσκού (ή το αρχικό της λέξης Jesus) αυτό το γλύκισμα προέρχεται από την πολιτεία Indiana των ΗΠΑ. Τον 19^ο αιώνα, ένας ζαχαροπλάστης συνέδεσε για πρώτη φορά το ζαχαρωτό με το σύμβολο της εκκλησίας όπου το άσπρο συμβολίζει την αγνότητα του Χριστού και το κόκκινο το αίμα του. Παρόλο που ένα σχετικό ζαχαρωτό είχε φτιαχτεί από έναν Γερμανό διευθυντή το 1670 για να κρατάει τα παιδιά του απασχολημένα κατά τη διάρκεια της λειτουργίας, εκείνο ήταν λευκό χωρίς κόκκινες ρίγες.

Το γκι είναι συνδεδεμένο με την γονιμότητα καθώς μπορεί και αντέχει ακόμη και τις πιο χαμηλές θερμοκρασίες, ενώ ταυτόχρονα είναι καρποφόρο. Το γεγονός ότι μπορεί να μεγαλώσει και να αναπαραχθεί χωρίς ρίζες, το κάνει ακόμη πιο μυστήριο. Πως άραγε το κάνει αυτό;

Σύμφωνα με έναν μύθο, ο Νορβηγός θεός του φωτός σκοτώθηκε από ένα βέλος που ήταν φτιαγμένο από γκι, και η μητέρα του το πήρε και το έβαλε ψηλά σε ένα δένδρο για να μην τραυματίσει θανάσιμα κι άλλους. Γύρω από αυτή την ιστορία δημιουργήθηκε κι ένας άλλος μύθος που έλεγε ότι κάθε φορά που ένας νέος άνδρας έπαιρνε ένα βατόμουρο από αυτό το «φυτό της αγάπης», θα φιλούσε ένα κορίτσι. Όταν τελείωναν οι καρποί θα τελείωναν και τα φιλιά, γι αυτό και σήμερα στολίζουμε με ολόκληρα κλαδιά τα σπίτια μας – για να έχουμε ..αποθέματα!

Παρόλο που αυτό το Χριστουγεννιάτικο cocktail κανονικά προέρχεται από την κρέμα (posset – η οποία δεν περιείχε αυγά), τον 13^ο αιώνα στην Ευρώπη, θεωρούνταν μια ακριβή μεσαιωνική λιχουδιά για τους πλουσίους. Όταν οι Ευρωπαίοι αποίκησαν στην Αμερική και είδαν ότι είχαν αποθέματα σε γάλα και αυγά, το ρούμι γρήγορα αντικατέστησε το κρασί και έτσι γεννήθηκε το διάσημο αυτό ποτό!

Θα πρέπει να ευχαριστήσουμε τους φίλους μας τους Μεξικάνους για αυτό το γιορτινό φυτό. Τα αλεξανδρινά προέρχονται απ’ την Κεντρική Αμερική και Αφρική, και πήραν την αγγλόφωνη ονομασία τους από τον Joel Roberts Poinsett – τον πρώτο αμερικανό Πρέσβη στο Μεξικό, ο οποίος βλέποντάς τα να μεγαλώνουν, παρατήρησε ότι τα άνθη τους ήταν κόκκινα και πράσινα (τα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα χρώματα) και στα τέλη του 1820 τα έφερε και στις ΗΠΑ.

Γιατί νιώθουμε πως πρέπει να κάνουμε οικονομία για τα δώρα των γιορτών; Αυτό το έθιμο είναι πιο παλιό και απ’ τον ίδιο το Χριστό και τους τρεις Μάγους! Οι αρχαίοι Ρωμαίοι άρχισαν αυτή την παράδοση κάθε Δεκέμβριο στην γιορτή Σατουρνάλια (αφιερωμένη στον θεό Κρόνο) όπου δίνοντας δώρα ο ένας στον άλλο και κάνοντας θυσίες, εξέφραζαν τις ευχαριστίες τους στους καρπούς της γης.

Στην Βόρεια Ευρώπη, μέχρι το τέλος του περασμένου αιώνα το να υπάρχουν τάρανδοι που σέρνουν έλκηθρα, δεν ήταν κάτι το σημαντικό. Και μιας και οι καιρικές συνθήκες του Νότιου Πόλου δεν διαφέρουν και πάρα πολύ από αυτές της Νορβηγίας, δεν είναι περίεργο που το όχημα του Άγιου Βασίλη είναι το ίδιο!

Οι στίχοι του χριστουγεννιάτικου ποιήματος του 1823 ονόματι T’ was the Night Before Christmas είναι επηρεασμένοι από Γερμανικούς και Νορβηγικούς θρύλους  που μιλάνε για θεούς που πετάνε στον ουρανό. Όσο για τον Rudolph, εκείνος είναι απλά η δημιουργία ενός καταστήματος στο Chicago για να προσελκύσει κόσμο στο μαγαζί.

Είναι γεγονός ότι τα έλατα γίνονται είδος υπό εξαφάνιση το Δεκέμβριο. Στην αρχαία Ρώμη, στόλιζαν τους ναούς με τα αειθαλή αυτά δένδρα για το φεστιβάλ Σατουρνάλια αλλά και στη Σκανδιναβία ανέκαθεν διακοσμούσαν τα σπίτια τους με κλαδιά ελάτου. Ωστόσο, το έθιμο του να βάζουμε το δένδρο μες το σπίτι άρχισε τον 16^ο αιώνα, όταν ο Γερμανός ιερέας Martin Luther το άναψε με κεριά για να τιμήσει τη γέννηση του Ιησού. Οι Βρετανοί και οι Καναδοί δεν άργησαν να υιοθετήσουν αυτή την παράδοση αφού είδαν στο περιοδικό του 1846 την Βασίλισσα Βικτώρια της Αγγλίας μαζί με τον Γερμανό σύζυγό της Πρίγκιπα Αλβέρτο και τα παιδιά τους να είναι μαζεμένοι γύρω απ’ το Χριστουγεννιάτικο δένδρο.

Στις δυτικές χώρες και στις ΗΠΑ ο Santa Claus συμβολίζει τον Άγιο Νικόλα, που αρχικά δεν ήταν ένας ευτυχισμένος γεράκος που είναι ντυμένος στα κόκκινα, αλλά ένας επίσκοπος ονόματι Νικόλας που ζούσε στην σημερινή Τουρκία, και έδωσε όλη του την κληρονομιά στους φτωχούς. Μια ιστορία για αυτόν λέει ότι ο Άγιος έριξε χρυσά νομίσματα στην καμινάδα σε ένα σπίτι με τρεις αδελφές, που κατέληξαν μέσα στις κάλτσες τους που στέγνωναν γιατί δεν είχαν λεφτά για την προίκα τους. Σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες, τα παιδάκια αφήνουν τις κάλτσες τους δίπλα στο τζάκι το βράδυ της 5^ης Δεκεμβρίου, με την ελπίδα ότι το πρωί θα σηκωθούν και τα τις βρουν γεμάτες δώρα.

Την σκοτεινότερη μέρα του έτος (21 Δεκεμβρίου 2013) παραδοσιακά, σε όλη την Βόρεια Ευρώπη άναβαν φωτιές για να γιορτάσουν το χειμερινό ηλιοστάσιο. Αυτό το «κινούμενο» έθιμο τηρούνταν και τον 20^ο αιώνα με την διαφορά ότι αντί για φωτιές ανάβουν ηλεκτρικά φωτάκια, ενώ απ’ τη μέση του 20^ου αιώνα μέχρι σήμερα, στολίζουμε και το εσωτερικό των σπιτιών μας.

Παρόλο που η πρώτη χριστουγεννιάτικη κάρτα που φτιάχτηκε ποτέ ήταν άκρως τολμηρή (έδειχνε ένα μικρό παιδί που έπινε κρασί), το έθιμο επιβιώνει μέχρι και σήμερα και ξεκίνησε απ’ την Αγγλία του 1843 ως ένα μέσο ενθάρρυνσης των πολιτών να χρησιμοποιούν το Δημόσιο Ταχυδρομείο, όπου οι κάρτες στέλνονταν μέσα σε έναν μη σφραγισμένο φάκελο, στη μισή τιμή απ’ ότι ένα συνηθισμένο γράμμα. Από τότε, οι εκτυπωτικές μέθοδοι βελτιώθηκαν και η τιμή έπεσε, κάνοντας πλέον τις χριστουγεννιάτικες κάρτες ένα πάρα πολύ διαδεδομένο έθιμο του 20^ου αιώνα.